اثر الگوی کاشت و تراکم بوته بر رشد، عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه ای (L. Zea mays) در شرایط رقابت با علف هرز تاج خروس (Amaranthus retroflexus)

به منظور بررسی اثر الگوی کاشت و تراکم بوته ذرت دانه‌ای در رقابت با علف هرز تاج خروس، آزمایشی به صورت کرت‌‌های دوبار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 82-81 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی فیض‌آباد قزوین به اجـرا گذاشته شد. عامل اصلی شـامل دو الگـوی کاشت ذرت (P1 = یک ردیفه وP2 = دو ردیفه)، عامل فرعـی شامل دو تراکم بوته ذرت (= D1 7 بوته وD2 =10 بوته درمتر مربع) و عامل فرعی فرعی شـامل چـهار تراکم بوته تاج خروس (C1= صفر بـوته، C2= 2 بـوته،C3 = 6 بوته و = C412 بـوته در متر مربع) بـودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر الگوی کاشت ذرت روی صفات مورد بررسی در ذرت و همچنین تاج خروس معنی دار نبود. اثر تراکم بوته ذرت روی صفات مربوط به عملکرد و اجزای عملکرد ذرت معنی دار ولی روی صفات تاج خروس اثر معنی داری نداشت. اثرتراکم بوته تاج خروس روی صفات گیاهی ذرت و همچنین صفات تاج خروس معنی دار بود. اثرمتقابل بین الگوی کاشت و تراکم بوته ذرت روی صفات مورد ارزیابی معنی دار نبود ولی اثر متقابل الگوی کاشت ذرت و تراکم بوته تاج خروس روی عملکرد دانه و بلال ذرت و همچنین صفات تاج خروس معنی دار بود. بالاترین عملکرد دانه ذرت از تیمار الگوی کاشت دوردیفه ذرت و عاری از علف هرز تاج خروس با 11387 کیلوگرم درهکتار حاصل شد. اثر متقابل بین تراکم بوته ذرت با تراکم بوته تاج خروس روی صفات مورد ارزیابی در ذرت معنی دار نبود ولی روی تاج خروس اثر معنی داری داشت. اثرمتقابل سه جانبه نیز برصفات ارزیابی شده در ذرت اثرمعنی دار نداشته ولی برروی عملکرد و اجزای عملکرد تاج خروس معنی دار بود. افزایش تراکم تاج خروس در واحد سطح باعث کاهش سرعت رشد گیاه، شاخص سطح برگ، تعـداد دانه در ردیـف بلال، عملکرد دانه و عملکرد بلال گردید. همچـنین شاخص سطح برگ، سرعت رشد گیاه، مجموع ماده خشک بوته، تعداد و وزن دانه تاج خروس در واحد سطح افزایش یافـت. با افـزایش تراکم بوته ذرت در واحد سطح شاخص سطح برگ، سرعت رشد گیاه، مجموع ماده خشک بوته، عمـلکرد بلال و عملکرد دانه در واحد سطح افزایش ولی طول بلال، قطر بلال و تعداد دانه در ردیف بلال کاهش یافت. همچنین شاخص سطح برگ تاج خروس افـزایش ولی مجموع ماده خشک بوته کاهـش یافـت. در الگوی کاشت دو ردیفه فقط شاخص سطح برگ، سرعت رشد و وزن خشک بوته ذرت نسبت به کاشت یک ردیفه برتری معنی داری نشان دادند، اما الگوی کاشـت یک ردیفـه ذرت باعث برتری سرعت رشد گیاه، وزن خشک بوته و شاخص سطح برگ تاج خروس نسبت به الگوی کاشت دو ردیفه ذرت گردیـد. تیمارهای الگوی کاشت دو ردیفه ذرت با تراکم 12 بوته تاج خروس و الگوی کاشت یک ردیفه ذرت با تراکم 12 بوته تاج خروس در متر مربع بیشترین مجموع ماده خشک بوته، ارتفاع بوته، وزن و تعداد دانه تاج خروس را داشتند. تیمار7 بوته ذرت با تراکم 12 بوته تاج خروس در متر مربع، بالاترین وزن و تعداد دانه تاج خروس را دارا بود.